Okiem Technologa

    Czy wiesz, że… …hel stworzył pierwszy stały związek z sodem ? Helu to gaz szlachetny, który nigdy nie tworzył żadnych znanych związków chemicznych, ponieważ gazy szlachetne z reguły nie tworzą związków. Jednak sytuacja zmieniła się w 2017 roku, kiedy to naukowcy "zmusili" ten dwuelektronowy pierwiastek do stworzenia pierwszego stałego związku z sodem. Udało im się to zrobić mieszając gazowy hel z metalicznym sodem pod ciśnieniem ponad 100GPa. Taka struktura została nazwana elektrydem.  

Na przestrzeni lat materiały tradycyjne stały się niewystarczalne. Dlatego też badacze zaczęli poszukiwania nowych materiałów o konkretnych, szczególnych własnościach, jakich nie mogą uzyskać tradycyjne materiały. Największym zainteresowaniem zaczęły cieszyć się materiały kompozytowe. Materiał kompozytowy definiuję się jako materiał składający się z co najmniej dwóch składników, z których jeden pełni funkcje osnowy a drugi wzmocnienia. Składniki są tak dobrane, żeby każdy z nich zachował swoje własności, a jednocześnie nadał nowo wytworzonemu materiałowi kompozytowemu własności lepsze lub nowe. W ciągu ostatnich lat można zaobserwować rosnące zainteresowanie materiałami kompozytowymi z tworzyw polimerowych wzmacnianych napełniaczami pochodzenia roślinnego, które stanowią alternatywę dla tradycyjnych napełniaczy. Jednym z powodów wytwarzania takich materiałów był wciąż rosnący koszt wytwarzania produktów polimerowych. Największą grupę zarówno w Polsce jak i w innych państwach stanow...

  Z tym tlenem to nie jest do końca tak, jak jest na tym memie, ale jest w tym jakiś sens, choćby kwestia, że bez tlenu nie moglibyśmy oddychać, a również tlen podtrzymuje spalanie, np. pożarów w lesie. Od razu chciałbym sprostować zeszłotygodniowy mem, a właściwie to małą podpuchę. Zauważyłem, że nie wszyscy zorientowali się, że mem mówił o wodzie, a ja pisałem o wodzie utlenionej – taki mały wkręt z mojej strony, aby zachęcić do aktywności.   Jeśli zaś chodzi o odpowiedzi na zeszłotygodniowe pytania, to są takie: Gaz wodny, to inaczej gaz syntezowy. Składa się on z tlenku węgla i wodoru (CO + H 2 ). Służy on do syntezowania metanolu, etanolu czy benzyny syntetycznej. W liściach i łodydze rabarbaru znajduje się kwas szczawiowy, tylko że w liściach jest go o wiele więcej, niż w łodydze. Dlatego liści nie możemy jeść, ponieważ są trujące. Mętnienie wody wapiennej powoduje dwutlenek węgla. Jest to typowa reakcja na wykrywanie dwutlenku węgla. Woda wapienna to roztw...

  Czy wiesz, że… …oryginaln a receptura Pepsi-Coli zawierała enzym trawienny? Pepsi-Cola, po raz pierwszy została wprowadzona w 1898 roku, jako napój leczniczy. Pierwsza Pepsi-Cola składała się z: wody gazowanej, cukru, wanilii,   pepsyny (enzymu trawiennego) i orzechów koli. Niestety właściciel nigdy nie chciał przyznać się do tego, że w składzie znajduje się pepsyna. Jednak w wyniku wielu badań zostało udowodnione, że faktycznie znajdowała się ona w Pepsi-Coli. W 1931 roku firma zbankrutowała. Nowy właściciel zmienił przepis tak, by napój bardziej przypominał odnoszącą sukcesy Coca-Colę.

  W zeszłotygodniowy wpis o pozyskiwaniu dwutlenku węgla zakończyłem informacją, że problemem jest przechowywanie, magazynowanie tegoż gazu. W dzisiejszym wpisie rozjaśnię tę kwestię.   Jedną z metod jest stworzenie hodowli roślin szklarniowych, do których zaraz po uzyskaniu gazu z powietrza jest on dostarczany i przetwarzany przez rośliny zielone. Niestety taka metoda nie jest opłacalna w części stosowanych technologiach, bo oprócz dwutlenku węgla do produkcji warzyw czy owoców potrzebna jest też dobra gleba, woda i nawozy – co tylko zwiększa koszty (pamiętajmy, że zależy nam na ograniczeniu kosztów). Innym sposobem jest tworzenie specjalnych zbiorników – zwłaszcza podziemnych – w których zebrany gaz może być przechowywany pod ciśnieniem. Pojawia się jednak pytanie, ile potrzeba tu i teraz takich zbiorników, bo stworzenie pojemnika i umieszczenie go pod ziemią wiąże się z dodatkowymi kosztami – przy i   tak już wysokich kosztach pozyskania CO2 z atmosfery. Pomy...

    Jeśli ktoś nie zrozumiał, to spieszę z pomocą. Nadtlenek diwodoru to tzw. woda utleniona. Dlatego też ten tekst to dobry wkręt dla osób, które nie znają się na chemii.   Odpowiedzi na zeszłotygodniowe pytania: W zjełczałym maśle występuje kwas masłowy, który powstaje pod wpływem wody i enzymów w wyniku rozłożenia tłuszczów występujących w maśle. On to też wydziela przykry znany nam zapach. Na liściach i łodydze pokrzywy występują kłujące włoski, które zakończone są banieczkami zawierającymi kwas mrówkowy. W momencie gdy dotkniemy takiego włoska, to banieczka pęka i wypływa z niej na naszą skórę wspomniany kwas. W rybach znajduje się metyloamina, dzięki której mogą one wydzielać specyficzny zapach. Metyloamina łatwiej rozpuszcza się w zimnej wodzie, aniżeli w ciepłej. Dlatego też łatwiej umyć talerze po daniach rybnych w zimnej wodzie.   Tak prezentują się zagadki na najbliższy tydzień: Z czego składa się gaz wodny? Dlaczego łodygi rabarbaru może...

   Czy wiesz, że… … lodówka jest niebezpieczna dla środowiska?   We wczesnych latach 70. XX wieku dwaj amerykańscy chemicy (M. Molina, S.Rowland) opublikowali raport, w którym zaalarmowali świat o możliwym zagrożeniu dla warstwy ozonowej przez stosowanie chlorofluorowęglowodorów (freonów, CFC) w chłodnictwie. Reakcje środowiska naukowego były sceptyczne, dlatego też nic z tym nie zrobiono. Dopiero po odkryciu dziury ozonowej w 1983 roku uznano to zagrożenie za prawdopodobne. W późniejszych latach powstał szereg badań, prowadzonych przez niezależne ośrodki naukowe, potwierdzających szkodliwość działania freonów i wskazujących na ich kumulację w atmosferze, ze względu na ich trwałość. Pomimo, że freony są do dziś używane w chłodnictwie ,np. lodówki, klimatyzatory, w zmienionej postaci (nowe receptury) to dalej stanowią o wiele większe zagrożenie dla środowiska, niż dwutlenek węgla! 

  Swego czasu wspominałem, że w 2018 roku międzynarodowy zespół ONZ ds. zmian klimatycznych stwierdził, że wysiłki człowieka na rzecz zmniejszenia emisji dwutlenku węgla do atmosfery nie wystarczą. Chcesz wiedzieć więcej?   Argumentowano wtedy, że aby zapobiec drastycznym zmianom klimatu, świat musi zacząć usuwać dwutlenek węgla z powietrza. Jak się okazało, pomysł ten spodobał się części społeczeństwa, mimo że jego realizacja wymaga zainwestowania wielu milionów środków i nowych technologii, gdyż okazuje się, że proces ten jest energochłonny, a globalne zużycie energii rośnie w zaskakująco szybkim tempie.   Jak się okazało, pierwszym krajem chętnym do wprowadzenia nowych technologii były Stany Zjednoczone. Wprowadziły one technologię mechanicznego usuwania dwutlenku węgla, ale metoda ta działa tylko na małą skalę ze względu na wysoki koszt i energochłonność. Dlatego rozpoczęto nowe badania nad stworzeniem systemu, który sprawi, że pozyskiwanie dwutlenku węgla z ...

  W kontekście ostatnich wpisów rozrywkowych...   Odpowiedzi na zeszłotygodniowe pytania: Najsilniejszy kwas na świecie, to kwas fluoroantymonowy. Jest to mieszanina kwasu fluorowodorowego (HF) i pentafluorku antymonu (SbF 5 ). Pierwszy dynamit zawierał w sobie 75% nitrogliceryny i 25% ziemi okrzemkowej. Maria Skłodowska-Curie oprócz Polonu odkryła Rad – pierwiastek promieniotwórczy. Z języka łacińskiego radius oznacza promień.   Tak prezentują się zagadki na najbliższy tydzień:   Co występuje w zjełczałym maśle?   Dlaczego pokrzywa parzy? Dlaczego talerze po daniach rybnych łatwiej jest umyć w zimnej wodzie, a nie w ciepłej?   Zachęcam do odpowiadania na powyższe zagadki w komentarzach.

  Czy wiesz, że… … kwas nikotynowy jest niezbędny do funkcjonowania organizmu człowieka?   Kwas nikotynowy to tak zwana niacyna (witamina PP, B3). Substancja ta jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mózgu i obwodu układu nerwowego, a także bierze udział w syntezie hormonów płciowych. Witamina ta ma również inne zastosowania (regulacja ciśnienia krwi, wpływa na stan włosów, wspomaga działanie mięśni …), a także działa wspomagająco w leczeniu wielu schorzeń. Najwięcej tej witaminy występuje w: orzechach arachidowych, mięsie i polędwicy z piersi kurczaka i wątróbkach kurczaka, wołowej i wieprzowej. Dlatego też wegetarianie muszą jeść dużo orzechów 😉 . Kwas nikotynowy nie ma nic wspólnego z paleniem tytoniu.

  Na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci technologia wyświetlania stała się nieodłączną częścią naszego życia. Dziś już nie wyobrażamy sobie życia bez płaskiego telefonu z ekranem dotykowym, czy innych urządzeń takich jak: tabletu, telewizora, laptopa, monitora czy zegarka dotykowego. Chociaż rozwój technologii wyświetlania rozpoczął się już na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, to najbardziej intensywny postęp zauważamy w ostatnich latach. Wprawdzie dokonując zakupów nowych telewizorów zastanawiamy się czy wybrać telewizor OLED, a może QLED, to jednak cała ta rewolucja zaczęła się od wprowadzenia na rynek telewizorów LCD. Dlatego też w dzisiejszym wpisie pochylę się nad tą technologią.   Czym jest LCD? LCD to wyświetlacz ciekłokrystaliczny, a jego skrót pochodzi z języka angielskiego: liquid-crystal display . W samej nazwie LCD znajdujemy już odpowiedź jak działa ten rodzaj wyświetlacza. Mianowicie w technologii tej użyto ciekłekryształy, które służą do generowania ob...

    Niektórzy to potrafią odpowiadać na pytania pierwiastkami chemicznymi 😉 .   Odpowiedzi na zeszłotygodniowe pytania: We wnętrzu dziur od sera znajduje się dwutlenek węgla, który wydzielany jest przez   bakterie żywiące się kwasem mlekowym. Dynamit opatentował Alfred Nobel – tak ten od nobli. Jest taki radioaktywny pierwiastek, który został odkryty przez Marię Skłodowską-Curie – Polon. Nazwała go ona tak na cześć Polski.   Tak prezentują się zagadki na najbliższy tydzień: v Jak nazywa się najmocniejszy kwas na świecie? v Co zawierał w sobie pierwszy dynamit? v Jaki inny pierwiastek odkryła Maria Skłodowska-Curie?   Zachęcam do odpowiadania na powyższe zagadki w komentarzach.      

Czy wiesz, że… … opony samochodowe możesz napompować azotem?   Chociaż przyzwyczailiśmy się do pompowania kół samochodowych powietrzem, to ostatnimi laty stało się modne pompowanie kół azotem. Zwyczaj ten został zaczerpnięty z wyścigów samochodowych, gdzie właśnie pompuje się koła tym gazem. Pompowanie kół azotem (samochodów użytku dziennego) jest bardzo dyskusyjne, przez co oficjalnie mało kto przyznaje się do pompowania kół azotem.   Naukowcy dowiedli, że koło napompowane azotem ma dłuższą żywotność od kół napompowanych powietrzem. Dodatkowo koło napompowane tym gazem nie jest podatne na zmiany ciśnienia, temperatury czy duże prędkości – koło przez cały czas utrzymuje właściwe ciśnienie. Jeśli pompujemy koło azotem, to obniżamy koszty eksploatacji, ale potrzebny jest do tego odpowiedni sprzęt – tak aby usunąć całkowicie powietrze oraz wilgoć (próżnia). Niektóre warsztaty samochodowe prowadzą takie pompowanie, ale jest ono droższe od zwykłego powietrza.